Orgel-fietsroute 2014 -2015

Aanleiding voor het organiseren van de orgel-fietsroute was niet alleen de aanwezigheid van organisten en verschillende orgels in de regio, maar ook de aanwezigheid van het Steinmeyer-orgel dat steeds in belangstelling moet blijven. Het doel was de orgelcultuur in de regio te bevorderen, het klankbeeld van de verschillende orgels te ervaren en een netwerk te bouwen met lokale organisten. Het was ook een goede inleiding voor de zomerorgelconcerten. De doelgroep bestond vooral uit orgelvrienden en (klassieke) muziekliefhebbers en het kerkelijk zowel als niet-kerkelijk publiek.

De organisten die medewerking verleenden aan de orgel-fietsroute van 2014 en 2015:

• Peter-Jan Fijter, van de Verlosserkerk, Bussum
• Marcus van der Heide, organist
• Jean Janssen, organist
• Bram Brandemann, van de Wilhelminakerk
• Daniël Rouwkema, van de Koepelkerk
• Wybe Kooijmans, van de Grote Kerk Naarden

Op zaterdag 21 juni 2014, de langste dag van het jaar, organiseerde de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum samen met de Activiteitengroep KERK=OPEN voor de eerste keer een orgeltocht langs vijf orgels in Bussum.

Namens de organisatie schreef Stephan de Jong, predikant van de Spieghelkerk te Bussum in het programmaboekje :

‘Op weg naar een stortvloed van bovenaardse klanken ... Waarom zou ik op de langste avond van het jaar, de eerste zomeravond zelfs, langs de Bussumse kerken en hun orgels gaan? Een prachtig antwoord werd gegeven door de schrijver Pascal Mercier in zijn - overigens ook onlangs verfilmde - roman ‘Nachttrein naar Lissabon’. Hij schrijft daarin:

‘Ik wil niet in een wereld zonder kathedralen leven. Ik heb hun schoonheid en verhevenheid nodig als verzet tegen de platvloersheid van de wereld. Ik wil het bruisende geluid van het orgel horen, die stortvloed van bovenaardse klanken. Ik heb die klanken nodig als verzet tegen de schelle lachwekkendheid van marsmuziek. Ik houd van biddende mensen. Ik heb hun aanblik nodig als verzet tegen het verraderlijke gif van de oppervlakkigheid. Ik wil de machtige woorden van de bijbel lezen, ik heb de magische kracht van hun poëzie nodig als verzet tegen de verwaarlozing van de taal en de dictatuur van de leuzen. Een wereld zonder die dingen zou een wereld zijn waarin ik niet meer wil leven.’

Ik kan natuurlijk ook wat praktischer blijven: zo’n muziekpelgrimage brengt mij in Bussumse kerken waar ik nog niet eerder was. Of socialer: een mooie gelegenheid om andere vreemde vogels die houden van kerkmuziek te ontmoeten. Of spiritueler: eens kijken of het waar is wat de Zuidafrikaanse schrijver Johan Coetzee schreef, namelijk dat misschien het beste godsbewijs de muziek van Johan Sebastian Bach is. En misschien ontdek ik ook nog dat religie en muziek beiden zijn ontstaan in een ontmoeting van de menselijke ziel met een werkelijkheid waar het menselijk verstand geen taal of begrippen voor heeft.

Hoe dan ook, er zijn zeer goede redenen om op 21 juni het muzikale kerkenpad in Bussum op te gaan. Een prachtig initiatief waarmee de kerken gezamenlijk hun deuren openstellen en hun orgels laten klinken’.

Een verslag:

In de sfeervolle Verlosserkerk luisterden zo'n 120 mensen naar de orgelbespeling van Peter-Jan Fijter. Met muziek van Scarlatti, Rheinberger en Toon Hagen liet hij horen dat het orgel meer is dan een begeleidingsinstrument bij kerkelijke liederen.

Programma : 

• D. Buxtehude - Praeludium in d
• D. Scarlatti - Sonate in G (uit 10 Sonate Brillanti)
• J. Rheinberger - Praeludium in c (uit Zwölf Charakterstück)
• J. Rheinberger - Trio no. 6
• Hendrik Andriessen - Thema met variaties
• Toon Hagen - Shalom

Dat werd ook bevestigd toen de lange stoet van fietsers bij de Remonstrantse Kerk aan de Koningslaan was aangekomen. Marcus van der Heide achter het orgel van de Remonstrantse kerk toonde aan dat, ook met een eigenlijk eenvoudig orgel, muziek uit het Nieuwe Liedboek prachtig kan klinken. 

Programma : 

• Johann Godfried Walther (1684-1748) : Partita Jesu, meine Freude (1713) Lied 428 & Nieuwe Liedboek 907
• Piet Rippen (1928-2006) - Introductie en variaties over Erschienen ist der herrliche Tag (1965)  Lied 200 / Nieuwe Liedboek 628
• Johann Pachelbel (1653-1706) - Canon in D
• Herman Nieland (1910 – 1993) – Arioso

Gelukkig was de fietstocht naar de volgende kerk kort : ook nog even tijd voor koffie voordat organist Jean Janssen lichtvoetige muziek (Distler, Bach-Vivaldi, Couperin) speelde, passend bij het orgel van de Spieghelkerk.

Programma : 

• J. S. Bach : Concerto in a-klein naar Antonio Vivaldi deel 1 (Allegro)
• Hugo Distler - kleine suite (nrs. 1 t/m 4 uit 30 / Spielstücke für die Kleinorgel)
• Bach-Vivaldi  - Concerto in a-kl. -  deel 2 (Adagio)
• Hugo Distler - Variaties over “Wo Gott zu Haus nicht gibt sein Gunst” (melodie van H. L. Hassler; nrs. 25 t/m 30 uit 30 Spielstücke für die Kleinorgel)
• François Couperin - uit de Messe à l’usage des Couvents: Récit de Cornet/Cromorne en taille
• Bach-Vivaldi - Concerto in a-kl. -  deel 3 (Allegro)

Daarna was de Wilhelminakerk doel van de groep orgelliefhebbers die tot zo'n 150 luisteraars was aangegroeid. De vaste organist, Bram Brandemann, gebruikte de veelzijdigheid van het Flentrop-orgel in zijn improvisaties, maar ook in muziek van Johann Sebastian Bach en Felix Mendelssohn Bartholdy. 

Programma : 

• J. S. Bach : Choral 'Nun danket alle Gott',  BWV  657
• B. Brandemann - Improvisatie
• F. Mendelssohn - Sonate nr. 6

Tot slot werd in de Koepelkerk op het Steinmeyer-orgel de avond afgesloten. Zoals organist Daniël Rouwkema in zijn inleiding al had verteld : "de oude dame " zoals het orgel uit 1923 ook wel wordt genoemd "had er wel zin in! ". Met veel elan werd werk van Berthold Tours, Jacob Bijster en Théodore Dubois aan de 21 registers van het orgel toevertrouwd. 

Programma : 

• Jacob Bijster  - Variaties op een Oud-Nederlandsch lied
• Berthold Tours - Allegretto grazioso
• Johann C. H. Rinck - Rondo uit concert in F-dur
• Louis J. A. Lefebure-Wely - Andante uit Meditaciones religiosas
• Théodore Dubois - Toccata in G-majeur uit 12 Pieces  

En de bezoekers konden na 5 maal 30 minuten orgelmuziek de balans opmaken: "een avond met het bruisende geluid van het orgel, die 'stortvloed' van bovenaardse klanken!"

Verslag Wim Hageman, KERK=OPEN

Orgelfiets-route 2015

Na een succesvolle orgeltocht van 2014 werd op zaterdag 20 juni 2015 weer een orgel-fiets-tocht langs de orgels van de Wilhelminakerk, de Koepelkerk (Mariakerk) en de Grote Kerk Naarden georganiseerd. Ook deze keer was het de bedoeling om orgelliefhebbers en belangstellenden een gelegenheid te geven om kennis te maken met de wonderschone klanken van deze orgels.

- Het Flentrop-orgel, Wilhelminakerk, bespeelt door organist Bram Brandemann

Programma : 

• Georg Böhm (1661-1733) - Vater unser im Himmelreich
• Bram Brandemann (1969)- Improvisatie
• Otto Heinermann (1887-1977) - Auf, auf, mein Herz, mit Freuden &Liebster Jesu, wir sind hier
• Bram Brandemann - Improvisatie
• Robert Schumann (1810-1856) - ‘Innig’ (uit Studien für Pedalflügel)
• Bram Brandemann – Improvisatie
• Johann Sebastian Bach (1685-1750) - Toccata, adagio en fuga, BWV 564.

- Het Steinmeyer-orgel, Koepelkerk (Mariakerk) bespeelt door organist Daniël Rouwkema 

Programma : 

• Percy Whitlock (1903-1946) - uit Five short pieces (1929) –Allegretto/-Folk Tune/-Paean
• René Louis Becker (1882-1956) - Organ Sonata 1 in G-minor, opus 40 -Praeludium festivum/-Dialogue/-Scherzo/-Prayer/-Toccata

In de Grote Kerk Naarden bespeelt door organist Wybe Kooijmans de drie orgels.

Het Hoofdorgel : 

• John Stainer  (1840-1901) - Preludium & Fughetta in C
• Léon Boëllmann  (1862-1897) - Prière à Notre Dame & Toccata uit "Suite Gothique" 

- Het Koororgel : 

• J. S. Bach (1685-1750) - "Herr Christ, der ein'ge Gottes Sohn"
• Jean Baptiste Loeillet (1680-1730) - Aria in A
• Antonio Vivaldi (1678-1741) - 1e deel uit Concert in a (orgelbewerking vanJ.S. Bach)

- Het Kabinetorgel : 

• Joseph Haydn (1732-1809) - Vijf Flötenuhrstücke

Mijn grote dank en waardering gaat uit naar de mensen en organisaties voor hun medewerking: