Het Steinmeyer-orgel (1923/op. 1350) in de Koepelkerk Bussum

In 2012 werd het uit de Hilversumse Clemenskerk afkomstige Steinmeyer-orgel gerestaureerd en geplaatst in de Koepelkerk (Mariakerk) in Bussum door orgelbouwer Adema. Sindsdien organiseerde de gezamenlijke concertwerkgroep van de Stichting Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum en de parochie (orgel)concerten om te zorgen dat het orgel bekendheid kreeg in de regio en daarbuiten. Zo werd het orgel bespeeld door vele organisten tijdens de (zomer)orgelconcerten en de Nationale Orgeldag. Bijzonder was de vertoning van stille films met orgelimprovisatie op het Steinmeyer-orgel, een samenwerking met het Filmhuis Bussum. Na elk concert was er gelegenheid voor de concertbezoekers om het orgel te bezichtigen en de organisten te spreken. Het Steinmeyer-orgel werd ook betrokken bij de orgelfietsrouten georganiseerd in samenwerking met vijf Christelijke kerken in Bussum en Naarden. Het was het begin van een samenwerking tussen de stichting en de orgelcommissie van de Grote Kerk Naarden. Hoewel de Stichting Steinmeyer-orgel Koepelkerk eind 2017 is opgeheven, hopen we dat deze initiatieven doorgezet zullen worden.

De twee orgels van de Koepelkerk

De Koepelkerk of Mariakerk (officieel bekend als Kerk van Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand) daterend uit 1921, werd gebouwd door P. J. J. M. Cuypers. In 1934 kreeg de kerk een tweeklavier pneumatisch orgel dat door de firma Pels & Zn werd geplaatst. Het Pels-orgel werd geplaatst op de koorzolder, in twee kassen aan weerszijden van de ramen. De kassen en het frontpijpwerk van dit orgel zijn nog steeds te zien in de kerk.

“Het waren geen ‘sprekende’ pijpen”, vertelt Jean Janssen, voormalige koorleider en organist van de Koepelkerk. “Het waren zogenaamde ‘stomme’ pijpen. Die stonden daar alleen maar voor de sier. De sprekende pijpen bevonden zich in de interieur van de kast. Het orgel was oorspronkelijk pneumatisch. Na de tweede wereldoorlog is een elektrische speeltafel gemaakt. Toen werd het een elektro-pneumatisch orgel.” Helaas was het Pels-orgel nauwelijks meer te onderhouden (mede omdat de kerk warm gestookt werd, warmte omhoog stijgt en het houtwerk van de hooggeplaatste orgels teveel uitdroogt – dat gebeurt vaak). Daarom, en om dichter bij koor en mensen te zijn, werd het tweede orgel voorin op de begane grond geplaatst. 

Het tweede orgel was een electronium van de firma Heyligers. Een orgel met een klassiek Frans-Elzasser karakter.

Jean Janssen : “Het Heyligers-orgel werd in april 1982 geplaatst. Ik was toen al acht jaar in dienst. Dat orgel heb ik voor een deel mee ontworpen. De dispositie ofwel de klankopbouw van het orgel heb ik zelf samengesteld. Ook bij de intonatie heb ik kritisch geluisterd zodat het naar mijn zin werd.”

Maar in 2012 moest het Heyligers-orgel verwijderd worden omdat het toen besloten werd om het Steinmeyer-orgel dat in de Clemenskerk in Hilversum stond, naar de Koepelkerk over te plaatsen. De Clemenskerk was al in 1997 gesloten.

Clemenskerk Hilversum

Het Steinmeyer-orgel in de Clemenskerk in Hilversum

Het Steinmeyer-orgel werd gebouwd voor de Clemenskerk in Hilversum en werd geplaatst op de koorzolder. Het orgel heeft twee klavieren en 22 registers. Op 10 juni 1923 werd het orgel ingewijd en later ingespeeld door Kees Andriessen.

Toen de Clemenskerk in 1996 aan de eredienst werd onttrokken moest een nieuwe thuisbasis voor het Steinmeyer-orgel gevonden worden.

In 2010 vond het Bisdom Haarlem-Amsterdam, eigenaar van de kerk en het orgel, de gemeente Hilversum en Monumentenzorg, dat de Koepelkerk/Mariakerk in Bussum de meest geschikte locatie voor het instrument was vanwege de monumentale status, afmeting, stijl en akoestiek van het kerkgebouw. 

Vele kranten in de regio maar voornamelijk De Gooi en Eemlander en BussumsNieuws volgden de ontwikkelingen rondom het Steinmeyer-orgel en de Clemenskerk op de voet.

Redding pastorie en orgel Clemenskerk

HILVERSUM - 06/09/2011 om 15:35

De pastorie van de Clemenskerk in Hilversum blijft behouden. Dat geldt ook voor het monumentale Steinmeyer-orgel, dat waarschijnlijk onderdak krijgt in de Mariakerk in Bussum.

Erfgoedontwikkelaar BOEi heeft de leegstaande St. Clemens Maria Hofbauer gekocht. De restauratie van het rijksmonument is van start gegaan. Tot nu toe was onduidelijk wat er met de pastorie zou gebeuren. In eerdere plannen werd uitgegaan van sloop van het gebouw op de hoek van de Bosdrift en de Leliestraat. Op de plek van de pastorie en de achtertuin zouden appartementen verrijzen.

Lees verder : www.gooieneemlander.nl/archief 

In november 2011 werd het Steinmeyer-orgel in de Clemenskerk gedemonteerd en opgeslagen bij de firma Adema Kerkorgelbouwer te Hillegom die ook de restauratie van het orgel uitvoerde.

Bron: De Gooi- en Eemlander - Regionaal - do. 19 januari 2012

Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum

Bron: www.erfgoedstem.nl

Intussen werd de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum in februari 2012 opgericht : Jan Klück (voorzitter), Frans Baneke (secretaris), Rob van Nieuwenhuis (penningmeester) en Paul Doorenbosch (lid). De stichting had als doel om te helpen met de financiering van het gerestaureerde Steinmeyer-orgel. Ook moest de stichting zorgen dat er een breder publiek in aanraking komt met het orgel door o.a. het organiseren van orgelconcerten.

Jan Klück

Frans Baneke

Paul Doorenbosch

Rob van Nieuwen-huis

Tegelijkertijd werd een Comité van Aanbeveling opgericht waarin burgemeester Milo Schoenmaker, de Bussumse organist/dirigent Ton Koopman, en notaris Dirk Doude van Troostwijk zaten. 

Milo Schoenmaker/Foto: Archief Gooise Meren

Ton Koopman/Foto: Marco Borggreve

Dirk Troostwijk/Foto: Archief Troostwijk

10 april 2012 | Werkbezoek Bussumse delegatie aan de firma Adema, Hillegom

Een delegatie van de Koepelkerk ging op bezoek bij de firma Adema in Hillegom. Adema is sinds begin dit jaar bezig met de restauratie van het Steinmeyer-orgel dat in onderdelen in hun werkplaats ligt.

Delegatie: (vlnr) Frans Baneke, Rob van Nieuwenhuis, Jan Klück, Ton Vos, Martin Vos, Daan Vos, Guus Koeneh en Jean Janssen, Karin Veen, Lillian Mulder en Greetje Sijp.

Rondleiding door Ronald van Baekel, directeur van Adema Orgelbouw

Jean Janssen: ‘De belangrijkste reden voor het bezoek was om te kijken hoever de restauratie gevorderd was. Verder kregen wij een uitleg over het Steinmeyer-orgel. Het was ook een mooie gelegenheid om te zien hoe een orgel dat helemaal gedemonteerd is eruit ziet, als alle onderdelen uit hun verband zijn.’

In de maand juni zal het orgel geheel in zijn oorspronkelijke opzet in de Koepelkerk geplaatst worden. Volgens de voorzitter van de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum, Jan Klück, verloopt de restauratie voortreffelijk. ‘Het is heel intensief en ambachtelijk werk en de mensen die aan het orgel werken zijn zeker zeer betrokken’, volgens Klück. Ronald van Baekel, directeur van Adema Orgelbouw, is ook tevreden met de gang van zaken. ‘Het orgel zal worden uitgebreid met een Bazuin 16’ op een nieuwe windlade achter het orgel. Dat is extra werk, maar we verwachten toch het orgel op tijd afgeleverd zal worden.’

Ton Koopman, daarin bijgevallen door Ton van Eck en Wybe Kooijmans (Grote Kerk Naarden) adviseerden toen dat het orgel in de grote akoestiek van de Koepelkerk beter inzetbaar zou zijn door uitbreiding met een zwaar basregister. Een oorspronkelijk Steinmeyer Bazuin 16' register werd in Terneuzen gevonden door de firma Adema, en een kopie daarvan gemaakt door Adema en werd bijgeplaatst in het orgel - met fiat van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De firma Adema had vier maanden nodig voor de restauratie van alle onderdelen en daarna ca. zes weken voor de installatie in de Koepelkerk.

[Bron: BussumsNieuws.nl]

5 mei 2012 | Bevrijdingsdag - Afscheidsconcert van het Heyligers-orgel

Toen het bekend werd dat het Steinmeyer-orgel naar de Koepelkerk overgeplaatst ging worden, moest het Heyligers-orgel verwijderd worden. Na 30 jaar trouwe dienst! Een informeel afscheidsconcert van het orgel werd gehouden met de medewerking van Jean Janssen, toenmalige koorleider en organist van de Koepelkerk, Louis Levelt, assistent-organist en Thijs Kramer, organist/dirigent/pianist. 

Muziek tussen Oorlog en Vrede  

"Dit is het thema van de orgelmuziek die u op zaterdag 5 mei 2012 in de Maria- of Koepelkerk aan de Brinklaan te Bussum kunt komen luisteren. Dit programma is tevens de laatste openbare muziekuitvoering die op het huidige electronische Heyligers-orgel van deze kerk zal worden gegeven. Met deze bespeling, door Louis Levelt en Jean Janssen, sluiten we een periode van ruim 30 jaar af waarbij dit electronium heeft mogen bijdragen aan de opluistering van vele kerkdiensten. Inmiddels zal dit instrument binnen afzienbare tijd toe zijn aan een grondige revisie. Juist op dit moment doet zich de gelegenheid voor om het Steinmeyer-orgel van de Clemenskerk te Hilversum een nieuwe bestemming te geven in de Mariakerk. Daardoor mag deze kerk zich binnenkort verheugen op een mooi pijporgel in Duits Symfonische stijl, vooral geschikt voor laat-romantische orgelmuziek, bijv. van Rheinberger, Reger en Karg-Elert."

“Een schoonheid van klank, prachtig om op te spelen” aldus Jean Janssen.

Jean Janssen en Louis Levelt over het programma: “Was de leidraad voor het programma van vanmiddag bepaald door de datum van 5 mei, Bevrijdingsdag, voor Louis en mij speelde ook het gegeven dat ons Heyligers-electronium binnenkort plaats gaat maken voor het Steinmeyer-orgel uit de Hilversumse Clemenskerk. Daardoor had deze orgelbespeling voor ons eveneens het karakter van een afscheidsconcert. Met de bedoeling om onze Heyligers nog eens van zijn beste kant te laten horen. Zelf (Jean) heb ik daarbij vooral muziek gekozen waarvoor dit instrument bij uitstek geschikt was : orgelmuziek uit de Franse Barok, vanmiddag vertegenwoordigd door Couperin en Grigny. We zijn onze collega, Thijs Kramer, zeer erkentelijk, dat hij spontaan heeft aangeboden om ook enkele klinkende bijdragen aan dit programma te leveren, toen hem ons initiatief ter ore kwam. De flyers “fladderden” op dat moment al rond; vandaar dat zijn naam voor u, luisteraars, als bij verassing op het programma verscheen. Thijs, dank je wel voor deze hartverwarmende geste! Tenslotte ook onze dank aan allen die zijn komen luisteren: Hartelijk dank voor uw belangstelling.

[Bron : Programma ORGELCONCERT - Archief Louis Levelt]

19 mei 2012 | Ontmanteling van het Heyligers orgel 

Op zaterdag 19 mei 2012 werd het oude Heyligers electronium uit de Mariakerk in Bussum onder deskundige leiding van de heer Jan Stakenburg gedemonteerd. Stakenburg is adviseur voor Heyligers-orgels in heel Nederland. Hij begeleidde een groep parochianen die van aanpakken wisten : Rob Nieuwenhuis, Wim Hageman, Hans Plat, Jan Klück en Paul Steenman. Ook Jean Janssen, organist die het electronium decennialang bespeelde droeg persoonlijk een steentje bij. Schroef voor schroef werd gedemonteerd en draad voor draad werd los gesoldeerd en gemerkt. De tientallen orgelpijpen die het orgelfront sierden werden van hun steun afgehaald. Twee keer in de maand is de Koepelkerk op zaterdag van 12.00 uur tot 15.00 uur open voor mensen die een kaarsje willen aansteken of bidden in de stilte van de kerk. Op deze zaterdag bleef de kerk echter dicht voor bezoekers. Desondanks liepen veel mensen even binnen, die op de hoogte waren van deze bijzondere gebeurtenis even binnen.  Namens het Mariakerk parochiebestuur was Rineke Blaauwgeers aanwezig. Rineke is verantwoordelijk voor de facilitaire zaken binnen het parochiebestuur van de Mariakerk. Er moet veel gebeuren om alles in de goede banen te leiden. Er moeten een aantal aanpassingen plaatsvinden in de kerk, voordat de firma Adema kan beginnen met de plaatsing van het Steinmeyer-orgel. De stroomvoorziening is aangepast en er komt een speciaal gebouwde vlonder, waar het orgel op komt te staan, om verzakking te voorkomen.

Inmiddels zijn een aantal banken tijdelijk weggehaald. In plaats daarvan worden stoelen gezet. Na het plaatsen van het orgel d.m.v. ‘trial and error’ gezocht, worden naar de beste definitieve opstelling van het koor in de nieuwe situatie. ‘We vinden het een prachtig orgel en zijn blij dat het in onze kerk komt, zegt Rineke. ‘Het orgel is in dezelfde tijd gebouwd als de kerk. We zullen alleen wel moeten wennen aan de grootte van het orgel’.

Het gedemonteerde orgel staat voorlopig opgeslagen in de kerk waar het wacht op een nieuwe bestemming. Er is belangstelling van een parochie in Amsterdam. Het orgel is nog in opmerkelijk goede staat, volgens Stakenburg. 

5 juni 2012 | Opbouw van het Steinmeyer-orgel in de Koepelkerk

Hoewel de aangewezen plaats voor een orgel in de Koepelkerk de daartoe door de architect ontworpen koortribune is, werd het gevonden dat het Steinmeyer-orgel hier niet was gewenst. De reden was dat het orgel het zicht op het fraaie glas-in-lood venster in de geval achter de koortribune zou benemen. De koortribune is duidelijk ontworpen voor een gedeelde orgelkas links en rechts van het venster.

De opbouw van het Steinmeyer-orgel in de Koepelkerk begon in juni 2012.

In een gesprek met Ronald van Baekel, van de firma Adema, vertelt hij dat de opbouw van het orgel makkelijker was dan het weghalen uit de Clemenskerk. "Het orgel stond hoog en de kerk werd op dat moment gerestaureerd. Er stonden overal stijgers. We hebben toen een liftje ingezet om de onderdelen makkelijk te kunnen vervoeren. En als je de kast om het orgel gaat demonteren moet je soms zagen, want deze was gespijkerd. Na zoveel jaren wilden de spijkers er niet zo gemakkelijk uit. 

Na de restauratie hebben wij het orgel eerst hier in de werkplaats in elkaar gezet. De bedoeling was om alles in elkaar te kunnen schroeven. We hebben alle oude spijkers er uitgehaald. Er zijn schroeven voor in de plaats gekomen. Het was gemakkelijker om het ter plekke in Bussum in elkaar te zetten. Als je ter plekke alles gaat uitzoeken, is het ingewikkelder.

En toen kwam de Bazuin er ook bij ..

Van Baekel : "Dat was een wens als het orgel in de Koepel geplaatst zou worden omdat de kerk heel groot is. Toen hebben wij een bezoek gebracht aan Terneuzen. Daar heeft ooit een Steinmeyer gestaan. Deze werd gekocht door een liefhebber die het gedemonteerde orgel in zijn schuur in de tuin heeft opgeslagen. Alles, ook de windlade waren verkeerd opgeslagen. De pijpen stonden allemaal in dozen, rechtop. Echt een puinhoop! We hebben de bazuin opgezocht, opgemeten en hebben wij een helemaal nieuwe gemaakt. Met één verschil. De bazuin in Terneuzen werd destijds korter gemaakt vanwege plaatsgebrek in de kerk. De bekers die het geluid versterken waren eigenlijk de helft van wat ze moeten zijn. In Bussum hadden wij plek zat en hebben wij de bekers dus volledig gemaakt. De bazuin is helemaal achteraan opgesteld naast de grote pijpen.

Is het Steinmeyer karakter van het orgel hierdoor niet veranderd?

Nee, de bazuin is juist een aanvulling en niet een verstoring. Toen het orgel opgebouwd werd in de Clemenskerk was er kritiek dat het orgel te zacht was. Steinmeyer geloofde het niet en is dus naar Nederland gekomen. Hij was het ermee eens dat het orgel toch weinig draagkracht had. Hij heeft ter plaatse besloten om de heel grote houtpijpen die daarin zaten, extra te leveren. Steinmeyer heeft dus ook aan het orgel gesleuteld.

Bij de toetsen kan je zien dat de grote houtpijpen die erin zitten er oorspronkelijk niet bij horen. Ze zitten op een heel andere plek met kleine knopjes, terwijl alle andere registers keurig met kleurtjes boven de toetsen zitten. De hout pijpen hebben een klein trekknopje omdat die later werd bijgemaakt. Bij de Bazuin heeft het ook een bijgemaakt treknopje, gemaakt in de stijl waarin Steinmeyer het ook heeft gemaakt.

2 juli 2012|Ton Koopman kijkt naar opbouw Steinmeyer-orgel

vlnr. Frans Baneke, Ton Koopman, Rineke Blauwgeers en Jan Klück

Als lid van het Comité van Aanbeveling bracht Ton Koopman op 2 juli samen met het bestuur van de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk, een bezoek aan de Koepelkerk om te zien hoe het opbouwen van het Steinmeyer-orgel verloopt. Ton vertelde dat hij het leuk vindt om een orgel in ontwikkeling te zien. 'Ik heb eens in de Clemenskerk in Hilversum met het Radiokamerorkest gerepeteerd maar ik herinner me het orgel niet. En dan zie je het vlak voor je staan. Het lijkt erg op het Adema-orgel in de  parochiekerk uit mijn jeugd in Zwolle. Het is ook leuk om hier te zijn en te praten met de orgelbouwers die zo betrokken zijn en met liefde proberen er iets moois  van te maken.' Ton's schoonvader (de heer Mathot) was voorzitter van het parochiebestuur, toen op voorstel van dirigent-organist Jan van Stokkum een electronisch orgel vóór in de Koepelkerk geplaatst werd omdat het Pels-orgel achter in de kerk te slecht en te duur in het onderhoud werd. Zelf geef ik altijd de voorkeur aan pijporgels. Ik heb bij een aantal gelegenheden op het electronische orgel gespeeld, maar  nu ben ik blij om te zien dat een pijp-orgel in deze mooie kerk komt.'

Ton heeft op verschillende historische orgels in de hele wereld gespeeld. Op 6 oktober gaat hij het inauguratie concert verzorgen. 'Je moet het orgel zien in de context van de tijd waarin het gebouwd is. Steinmeyer was een goede orgelbouwer die ook goede aanpassingen gemaakt heeft bij historische orgels. Ik verwacht dus dat dit orgel ook mooi gaat klinken, natuurlijk speciaal met het repertoire waarvoor het bedoeld is. Ik ben een organist die eigenlijk gespecialiseerd is in de tijd daarvoor. Ik ben wel benieuwd hoe dit concert gaat uitpakken met muziek uit de Barok en wie weet, misschien speel ik een stuk uit de Romantiek.'

In zijn aanwezigheid lieten de orgelbouwers voor de eerste keer een paar tonen uit de orgel klinken!

Frans Baneke schrijft: ‘De totale kosten van de verplaatsing van het orgel uit Hilversum naar Bussum, grondige schoonmaak en restauratie, fundering, stroomvoorziening en opbouw in de Koepelkerk, en uitbreiding met een Bazuin 16’ bedragen €190,000. Daarvoor werd een subsidie van €111,000 ontvangen van Monumentenzorg. De resterende €79,000 moest geworven door de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum.

Belangstellenden werden uitgenodigd om een donatie te doen door het ‘adopteren’ van één of merdere orgelpijpen.

30 september 2012 | Feestelijke inwijding van het Steinmeyer-orgel 

Het orgel werd ingezegend op zondag 30 september door Mgr. J. Hendriks, hulpbisschop van het Bisdom Haarlem-Amsterdam, tijdens de hoogmis.

ORGELMUZIEK TIJDENS DE MIS: Joseph Rheinberger (1839-1901)Hirtenlied – Andante pastorale / J. S. Bach (1685-1750) - Meine Seele erhebt den Herren / Felix Mendelssohn-Bartoldy (1809-1847) - Praeludium nr. 2 in G-groot / Leon Boëllmann (1862-1897) - Prière à Notre Dame (uit de Suite Gotique 1895) / Charles-Marie Widor (1844-1937)- Toccata uit de 5e orgelsymfonie

Liederen: Ave verum corpus – Wolfgang Amadeus Mozart (en verder o.a.) / Psalm 50 : Looft den Heer al wat ademt van Albert de Klerk

Misgezangen: Missa Festiva van Alexandre Gretchaninoff

ORGELMUZIEK TIJDENS DE MIS: Joseph Rheinberger (1839-1901)Hirtenlied – Andante pastorale / J. S. Bach (1685-1750) - Meine Seele erhebt den Herren / Felix Mendelssohn-Bartoldy (1809-1847) - Praeludium nr. 2 in G-groot / Leon Boëllmann (1862-1897) - Prière à Notre Dame (uit de Suite Gotique 1895) / Charles-Marie Widor (1844-1937)- Toccata uit de 5e orgelsymfonie

Liederen: Ave verum corpus – Wolfgang Amadeus Mozart (en verder o.a.) / Psalm 50 : Looft den Heer al wat ademt van Albert de Klerk

Misgezangen: Missa Festiva van Alexandre Gretchaninoff

6 oktober 2012 | Inauguratie-orgelconcert Steinmeyer orgel, Koepelkerk Bussum

Inauguratieconcert in de Koepelkerk : Redacteur Hilversum 30/08/2012 om 09:28 BUSSUM

De verhuizing en restauratie van het Steinmeyer-orgel naar de Bussumse Koepel- of R.K. Mariakerk is afgerond. Het is tijd om het orgel, dat uit de inventaris van de gesloten Clemenskerk in Hilversum is overgekomen, in gebruik te nemen. De inwijding van het orgel volgens de katholieke traditie vindt plaats tijdens een hoogmis op zondag 30 september. Op zaterdagavond 6 oktober geeft Ton Koopman een orgelconcert in de Koepelkerk. Dat maakt de Stichting Vrienden Steinmeyerorgel Koepelkerk Bussum bekend.....

Lees verder : www.gooieneemlander.nl/archief

Op zaterdag 6 oktober verzorgden Ton Koopman, dirigent en organist en Ton van Eck, organist en adviseur bij de Katholieke Klokken- en Orgelraad het inauguratieconcert op het pas gerestaureerde Steinmeyer-orgel. Ongeveer 400 bezoekers waren er aanwezig bij dit concert.

De voorzitter van de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum, Jan Klück, verwelkomde de burgemeester en andere aanwezigen en in het bijzonder: Ton van Eck, titulair organist van de Sint Bavo Kathedraal in Haarlem, Ton Koopman, dirigent/organist, dhr. Duijsens, algemeen econoom van het Bisdom Haarlem-Amsterdam, dhr. Klaas Telgenhof van de Stichting BOEi, dhr. Arie den Dikken, afdeling Monumentenzorg Gemeente Hilversum, Restauratiearchitect Paul van Vliet uit Hilversum, dhr. Rudi van Straten, senior orgeldeskundige bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Mevr. Van Diest, afdeling Monumentenzorg Gemeente Bussum, Notariskantoor Doude van Troostwijk uit Bussum en last not but least directeur Ronald van Baekel en  de medewerkers van Adema orgelbouw uit Hillegom.

Welkomwoord van burgemeester Milo Schoenmaker

“Een professionele samenwerking tussen vele disciplines die ervoor gezorgd heeft dat dit monumentale Steinmeyer-orgel uit 1923 in deze monumentale Koepelkerk staat”. In zijn welkomwoord mocht de burgemeester van Bussum, dhr. Milo Schoenmaker, het monumentale Steinmeyer-orgel verwelkomen in Bussum. Dhr. Schoenmaker : “Het welkom heten van een historisch kerkorgel is mij nog niet overkomen, maar ik ben erg blij dat ik dat vanavond mag doen. Niet alleen namens de leden van de Mariaparochie, maar namens alle inwoners van Bussum. Veel Bussumers weten nog wel wat het is om een kerkorgel definitief te verliezen.

 In 1988 is het grote en prachtige Adema orgel in de St. Vituskerk door brand verwoest. In de brandweerkazerne is als herinnering nog steeds het gesmolten restant van een van de orgelpijpen aanwezig. Een droevige aanblik. Daarna was er geen monumentaal orgel meer in Bussum aanwezig.

Het is prachtig dat het Steinmeyer-orgel uit de St. Clemenskerk in Hilversum is gered en de weg naar deze kerk in Bussum heeft gevonden. “Steinmeyer opus 1350”, zoals het orgel volledig heet, is een van de twee bewaard gebleven Steinmeyer-orgels in Nederland en behoort tot de weinige Steinmeyer-orgels wereldwijd die nog geheel in oorspronkelijke staat verkeren.

Dit is een belangrijke aanwinst voor Bussum in meerdere opzichten. Allereerst bezitten wij nu een unieke combinatie van monumenten: de indrukwekkende Koepelkerk zelf en het prachtige orgel dat daarin een bijna natuurlijke plaats inneemt. Voor de parochie is het orgel belangrijk omdat het de kerkelijke liturgie een grotere klank en kleur zal geven. Maar zeker niet in de laatste plaats is de komst van het orgel belangrijk in cultureel-muzikaal opzicht. Er zijn ons orgelconcerten voor een breed publiek in het vooruitzicht gesteld. Dergelijke concerten zullen het palet aan muzikaal aanbod in Bussum sterk uitbreiden.

(Foto Burgemeester Schoenmaker / Archief gemeente Gooise Meren)

Ton van Eck en Dave Lazoe [Bussum 2012]

Jan Klück, voorzitter van de Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk overhandigt het 46 pagina’s tellende boekje over het Steinmeyer-orgel aan de burgemeester, dhr. Milo Schoenmaker. Het boekje werd uitgegeven door Ton van Eck en Dave Lazoe, ter gelegenheid van de restauratie en de plaatsing van het Steinmeyer-orgel in de Mariakerk  (Foto: Kastermans / Archief Stichting Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum) Lees verder : Steinmeyer_Ton_Dave2.pdf

De directeur van de firma ADEMA Orgelbouwer, Ronald van Baekel, gaf een toelichting op het instrument en diens restauratie.

“Vandaag de dag leven we in een tijd waarin het romantische orgel weer gehoord mag worden, waarin zelfs brede belangstelling ontstaat voor deze instrumenten die op zichzelf een eigen plaats innemen in de orgelgeschiedenis maar ook een logische ontwikkeling daarvan zijn. De rigoureuze afkeer van dit orgeltype vanaf de 50er/60er jaren betekende een breuk met die geschiedenis! Slechts weinig organisten en orgelbouwers bleven het romantische orgel trouw, waardoor veel knowhow verloren is gegaan. Knowhow die essentieel is voor de restauratie van een instrument als dit, met zijn vele minutieus verscheidene klankkleuren en zeer ver doorontwikkelde pneumatische speeltractuur.

Ton van Eck, organist / Archief Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk (Mariakerk) Bussum (Foto: Kastermans / Archief Stichting Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum)

Programma : Johannes Brahms - Herzelich tut mich verlangen, op 122 nr 10 / Max Reger - Uit 6 Trio’s op. 47: nr. 2 Gigue, nr. 5 Sarabande, nr. 6 Fuge / Sigfrid Karg-Elert - Clair de Lune, op. 72 nr. 2 / Karl Hoyer - Präludium und Fuge in E groot, op.61 nr. 2

Ton Koopman, organist / Archief Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk (Mariakerk) Bussum (Foto: Kastermans / Archief Stichting Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum)

Programma : J. S. Bach - Fantasie G groot - Nun komm der Heiden Heiland in g klein / Francois Couperin - Offertoire sur les grands jeux, in G groot / J. S. Bach - Ich ruf zu Dir, f klein - Fuga g-klein

Bron: Gooi en Eemlander - 8 oktober 2012

P.S. 

Eind 2012 vertrok Burgemeester Milo Schoenmaker naar Gouda. Zijn plaats in de Comité van Aanbeveling werd ingenomen door de nieuwe burgemeester, Henk Heijman.

Mijn grote dank en waardering gaat uit naar de mensen en organisaties voor hun medewerking:

• Stichting Vrienden Steinmeyer-orgel Koepelkerk Bussum
• Kerkbestuur, Mariakerk (Koepelkerk) Bussum
• dhr. Paul Steinmeyer, Der Förderverein Orgelbaumuseum STEINMEYER 
• Yvo Grote, Centraal redactiechef Holland Media Combinatie / Gooi en Eemlander
• BussumsNieuws / Enter Media BV
• Dave Lazoe en Gerco Schaap
• Louis Levelt, organist
• Burgemeester Milo Schoenmaker / Gemeente Gooise Meren
• Franca Klaus / Prof. Dr. A.G.M. Koopman
• Dirk Doude van Troostwijk, Notariskantoor Doude van Troostwijk Bussum
• Ronald van Baekel, Adema Orgelbouwer, Hillegom
• Ton van Eck, titulair-organist van de Kathedrale Basiliek Sint Bavo, Haarlem
• Communicatie BRANDWEER GOOI EN VECHTSTREEK, Hilversum
• Koos Schippers, fotograaf
• Jan Stakenburg, adviseur voor Heyligers-orgels in Nederland
• Reina Steenhuizen, Tijdschriften KokBoekencetrum, Utrecht